Biegunka zdarza się prawie każdemu - bez względu na to, czy masz 18, 80 lat, gdzieś pomiędzy nimi lub poza nimi. Niezliczone przyczyny pozostają zasadniczo takie same przez całe dorosłe życie, chociaż niektóre z nich są bardziej prawdopodobne podczas starszych lat życia niż w młodości. Związane z wiekiem zmiany w układzie odpornościowym, trawiennym i krwionośnym oraz zwiększone ryzyko wystąpienia niektórych chorób i ich leczenia wpływają na najbardziej prawdopodobne przyczyny biegunki w podeszłym wieku. Ponieważ omówienie wszystkich możliwych przyczyn biegunki u osób starszych wykracza poza zakres tego artykułu, nacisk zostanie położony na najbardziej prawdopodobne i znaczące przyczyny biegunki u osób starszych.
Infekcje
Zatrucie pokarmowe i biegunka podróżnika
Zatrucie pokarmowe i inne infekcje układu pokarmowego są częstą przyczyną nagłej lub ostrej biegunki u dorosłych w każdym wieku. Ogniska wirusowego zapalenia żołądka i jelit, zwanego potocznie grypą żołądkową, występują najczęściej w miesiącach zimowych i mogą dotyczyć miejsc z dużą liczbą starszych osób dorosłych, takich jak domy kultury i domy opieki zdrowotnej lub domy opieki. Wśród seniorów podróżujących po świecie biegunka podróżnika jest częstym winowajcą ostrej biegunki, w większości przypadków spowodowanej bakteryjnym skażeniem żywności lub wody.
Clostridium Difficile
Starsi dorośli, zwłaszcza starsi powyżej 65 lat, są szczególnie podatni na biegunkę wywołaną przez bakterie Clostridium difficile, znane również jako C. difficile. Typowe objawy obejmują wodnistą biegunkę, nudności, utratę apetytu, gorączkę, ból brzucha i wzdęcia. Główne czynniki ryzyka obejmują:
- Aktualny pobyt w placówce opieki zdrowotnej lub wypis ze szpitala w ciągu ostatnich 12 tygodni
- Ostatnie lub aktualne leczenie antybiotykami
- Niedawne lub aktualne leczenie lekami hamującymi kwas żołądkowy, zwłaszcza inhibitorami pompy protonowej, takimi jak esomeprazol (Nexium), lanzoprazol (Prevacid) i omeprazol (Prilosec)
Zaburzenia jelit
Różnorodne zaburzenia jelit mogą prowadzić do ostrej lub utrzymującej się biegunki u starszych osób dorosłych.
Zapalenie uchyłków
Zapalenie uchyłków opisuje zapalenie wyprysków okrężnicy zwane uchyłkami, które występują u 50 procent dorosłych w wieku 60 lat lub starszych i 70 procent tych 80 lat lub starszych, zgodnie z artykułem przeglądowym „Mayo Clinic Proceedings” z sierpnia 2016 r. Około 1 do 5 procent dorosłych z uchyłkami doświadcza co najmniej jednego ataku zapalenia uchyłków z bólem brzucha, gorączką i biegunką lub zaparciami.
Niedokrwienne zapalenie jelita grubego
Niedokrwienne zapalenie jelita grubego odnosi się do uszkodzenia okrężnicy spowodowanego zmniejszonym lub przerwanym dopływem krwi. Ten stan najczęściej występuje u osób w wieku powyżej 65 lat i charakteryzuje się nagłym bólem brzucha, a następnie krwawą biegunką, której mogą towarzyszyć nudności, wymioty i wzdęcia.
Niedrożność jelit i uderzenie kału
Niedrożność jelita cienkiego lub dużego ma tendencję do nieproporcjonalnego wpływu na seniorów, głównie ze względu na czynniki ryzyka związane z wiekiem, w tym wcześniejsze operacje brzucha lub miednicy i guzy układu pokarmowego. Biegunka jest szczególnie widoczna przy niedrożności jelita cienkiego. Inne możliwe objawy niedrożności jelit obejmują ból brzucha, nudności, wymioty i wzdęcia.
Niedrożność jelita grubego spowodowana uderzeniem kałem - stwardniały stolec osadzony w okrężnicy - często prowadzi również do wodnistej biegunki, ponieważ płyn jelitowy przecieka wokół uderzenia. Ten stan zwykle rozwija się u osób z ciągłym, ciężkim zaparciem, które częściej dotyka starszych dorosłych niż ich młodszych odpowiedników.
Inne zaburzenia jelit
Kilka innych zaburzeń jelitowych, które dotykają dorosłych w każdym wieku, może powodować biegunkę u seniorów. Przykłady zawierają:
- Nietolerancja laktozy
- Choroba Crohna
- Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
- Nietolerancja glutenu
- Operacja obejścia żołądka
- Rak jelita grubego
- Zapalenie jelit po radioterapii raka jamy brzusznej lub miednicy
Inne przyczyny
Ponad 700 leków może potencjalnie powodować biegunkę, jak podano w artykule przeglądowym „Geriatryczna gastroenterologia” z maja 2008 roku. Biegunka związana z lekami ma nieproporcjonalnie duży wpływ na seniorów, którzy zwykle przyjmują więcej leków niż młodsi dorośli. Powszechnymi winowajcami są antybiotyki, środki przeczyszczające, leki zobojętniające sok żołądkowy, leki zmniejszające kwas żołądkowy, leki na nadciśnienie, leki przeciwnowotworowe, leki przeciw HIV i niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen (Advil, Motrin) i naproksen (Aleve).
Zaburzenia medyczne, które mogą bezpośrednio lub pośrednio wpływać na czynność jelit, są kolejnym czynnikiem, gdy rozwinie się biegunka w późniejszym wieku dorosłym. Przykłady zawierają:
- Cukrzyca
- Zapalenie wyrostka robaczkowego
- Zapalenie trzustki (zapalenie trzustki)
- Rak trzustki
- Nadmierne spożycie alkoholu
- Ropień miednicy (kieszeń infekcji i ropa w miednicy)
- Marskość wątroby
- Guzy rakowiaka (rzadkie guzy wydzielające hormony, które powodują biegunkę i inne objawy)
Następne kroki, ostrzeżenia i środki ostrożności
W porównaniu z młodszymi dorosłymi seniorzy są bardziej podatni na negatywne skutki i powikłania biegunki, w tym:
- Odwodnienie i związany z nim spadek ciśnienia krwi
- Niedożywienie i utrata masy ciała
- Nierównowaga elektrolitów, takich jak sód i potas
- Pogorszenie stanu psychicznego
Zadzwoń do lekarza od razu, jeśli jesteś seniorem i doświadczasz 3 lub więcej wodnistych stolców w ciągu 24 godzin. Skorzystaj z pilnej pomocy medycznej, jeśli masz biegunkę i zauważysz towarzyszące jej znaki ostrzegawcze, w tym:
- Zawroty głowy, zawroty głowy lub omdlenia
- Krwawy stolec lub krew z odbytnicy
- Niemożność utrzymania płynów
- Nowy, silny lub nasilający się ból brzucha
- Zamieszanie lub inna zmiana mentalna
- Gorączka lub dreszcze
Nie ignoruj rozwoju biegunki, nawet jeśli nie zakłóca ona codziennego życia, ponieważ niektóre przyczyny mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. Jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem, aby ustalić podstawową przyczynę i najlepsze leczenie.
Recenzja i poprawka: Tina M. St. John, MD
