Kreatywność można opisać luźno jako zastosowanie nowatorskich rozwiązań i możliwości w niektórych aspektach ludzkich wysiłków. Kreatywność jest łatwa do zidentyfikowania, ale niezwykle trudna do zmierzenia. Jednak uzbrojeni w najnowszą generację technologii obrazowania mózgu, neuronaukowcy osiągnęli prawdziwy sukces w izolowaniu miejsc, w których kreatywność mieszka w mózgu. Wiele części mózgu wpływa na kreatywność i, co zaskakujące, równie ważne są te części mózgu, które nie są aktywne podczas twórczej zadumy.
Lewy mózg i prawy mózg
W przeszłości badacze utrzymywali, że kreatywność była wyższa u osób, które są myślicielami prawego mózgu. Teoria ta, znana jako lateralizacja mózgu, utrzymuje, że prawy płat mózgu jest bardziej aktywowany u osób leworęcznych. Wszystko, od rozbieżnego myślenia, pasji artystycznych i szybszego przetwarzania informacji, zostało przypisane tak zwanym myślicielom o prawym mózgu.
Współcześni badacze, tacy jak Rita Carter, autorka „Mapping the Mind”, uważają, że ważniejszy dla twórczego popędu jest poziom komunikacji między dwoma płatami mózgu. Ciało modzelowate, część mózgu łącząca oba płaty, ma grubszą średnicę u osób, które osiągają wysokie wyniki w testach kreatywności. Im grubsze ciało modzelowate, tym bardziej skutecznie mózg synchronizuje swoje działania. Pomysł ten, po raz pierwszy opublikowany w 1988 roku przez Josepha i Glendę Bogen w czasopiśmie dla Psychiatric Clinics of North America, zyskał coraz większe poparcie dzięki najnowszej technologii obrazowania mózgu. Innymi słowy, kreatywność jest wzmacniana przez zwiększone wykorzystanie całego mózgu.
Rola noradrenaliny
Kreatywności nie determinuje sama lateralizacja mózgu. Dr Kenneth M. Heilman, profesor neurologii na University of Florida, zauważa, że podczas twórczego myślenia neoreginefryna neuroprzekaźnika jest znacznie zmniejszona. Norepinefryna wiąże się z długotrwałym odzyskiwaniem pamięci, więc jej redukcja podczas kreatywnego myślenia pomaga mózgowi zapomnieć o tym, co już wie. W ten sposób nowe połączenia i nowe pomysły są bardziej prawdopodobne.
Tłumienie myśli krytycznej
Kolejnego zaskakującego odkrycia dotyczącego nauki o kreatywności dokonali naukowcy Charles Limb i Allen Braud, którzy wykonali skany obrazów mózgu u muzyków jazzowych. Podczas gdy muzycy tworzyli spontaniczne kompozycje, kilka wyższych funkcji mózgu w korze przedczołowej zostało stłumionych. Ta część mózgu wiąże się ze świadomą kontrolą, a także z samokontrolą. Być może idea psychologii ludowej, zgodnie z którą „krytyk” musi zostać uciszony podczas twórczego myślenia, znajduje odzwierciedlenie w tych ustaleniach. Limb i Braud informują również, że limbiczne centra mózgu nie są regulowane podczas twórczej improwizacji, zapewniając neurologiczne wsparcie roli wzmożonych emocji podczas twórczych dążeń.
Podsumowując, te odkrycia neurologiczne sugerują, że kreatywność znajduje odzwierciedlenie w mózgu jako zwiększona lateralizacja, jako ograniczenie krytycznego myślenia i pamięci długoterminowej oraz jako zwiększona emocjonalność.
